มะขามเทศเป็นไม้เนื้อแข็ง มีอายุนานหลายปี ลำต้นค่อนข้างกลม เปลือกมีสีน้ำตาล ผิวเปลือกเป็นร่องเล็ก และขรุขระ ลำต้น และกิ่งมีหนามแหลมคม กิ่งแตกออกในระดับต่ำ แตกกิ่งมาก
ใบบางและเป็นใบประกอบแบบนิ้วมือ ใบเรียงสลับ ใบประกอบแบบขนนก 2 ชั้น ใบย่อยรูปไข่กลับหรือรูปรี กว้าง 0.5-2.5 ซม. ยาว 1.5-4.5 ซม. โคนใบเบี้ยว ปลายใบมน ขอบใบเรียบ ขอบใบ 2 ข้างโค้งไม่เท่ากัน ผิวใบเรียบถึงมีขนเล็กน้อย ก้านใบอ่อนมีขนปกคลุม โคนก้านใบมีหูใบคล้ายหนาม ดอกช่อ ขนาดเล็ก สีขาว เห็นเกสรตัวผู้เป็นพู่ชัดเจน
ผลเป็นฝักโค้งเป็นปล้อง ๆ ฝักอ่อนสีเขียว เมื่อแก่เปลี่ยนเป็นสีชมพูหรือแดง เนื้อในเป็นสีชมพูหรือสีขาว รสหวานหรือหวานอมฝาด ถ้าทิ้งไว้นาน เนื้อจะนุ่ม รสหวานจัดขึ้น แต่ถ้านานเกินไปจะมีกลิ่นเหล้าออกมา เมล็ดสีดำ มีปล้องละ 1 เมล็ด
วิตามินเอ ช่วยในเรื่องการมองเห็น ช่วยในเรื่องการบำรุงผิวและเป็นสารต่อต้านอนุมูลอิสระ วิตามินอีสูง ซึ่งมีส่วนช่วยในการชะลอวัย วิตามินบี 1 ซึ่งช่วยในการบำรุงประสาทและสมอง วิตามินบี ช่วยในการบำรุงผิวพรรณ เล็บ และเส้นผม มะขามเทศมีวิตามินบี ช่วยในการลดระดับ คอเลสเตอรอล มีแคลเซียมสูง ช่วยในการเสริมสร้างกระดูกและฟัน ฟอสฟอรัส ช่วยในการเจริญเติบโตและซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอในร่างกาย ธาตุเหล็กช่วยในการป้องกันอาการอ่อนเพลียของร่างกาย