พะยูง
- ชื่อสามัญ : Siamese rosewood
- ชื่อวิทยาศาสตร์ : Dalbergia cochinchinensis Pierre
- วงศ์ : FABACEAE
- ชื่ออื่นๆ : กระยง, กระยุง (Khmer-Surin); ขะยุง (Ubon Ratchathani); แดงจีน (Prachin Buri); ประดู่ตม, ประดู่น้ำ (Chanthaburi); ประดู่ลาย (Chon Buri); ประดู่เสน (Trat); พะยูง (ทั่วไป); พะยูงไหม (Saraburi); หัวลีเมาะ (Chinese)
- แหล่งที่มา : พบในภูมิภาคอินโดจีน ในไทยพบมากทางภาคตะวันออก และภาคตะวันออกเฉียงใต้ ขึ้นตามป่าเบญจพรรณ และป่าดิบแล้ง
- วันที่บันทึก : 2025-07-22 21:39:27
ลักษณะเด่น
ไม้ต้น กิ่งอ่อนและช่อดอกมีขนละเอียด ใบประกอบยาวได้ถึง 25 ซม. มีใบย่อย 7–9 ใบ รูปไข่หรือแกมรูปขอบขนาน ยาว 3–10 ซม. ปลายแหลม โคนมนหรือกลม ก้านยาว 2–5 มม. ช่อดอกแยกแขนงออกตามปลายกิ่งหรือซอกใบที่ปลายกิ่ง ยาว 10–20 ซม. ก้านดอกสั้น กลีบเลี้ยงยาวประมาณ 5 มม. ดอกสีขาว กลีบกลางรูปกลม ยาวประมาณ 3.5 มม. ก้านกลีบยาวประมาณ 1.5 มม. กลีบปีกและกลีบคู่ล่างรูปขอบขนาน ยาวเท่า ๆ กลีบกลาง เกสรเพศผู้ 10 อัน เชื่อมติดกันกลุ่มเดียว รังไข่เกลี้ยง ก้านมีขน ฝักรูปขอบขนานถึงรูปแถบ ยาว 4.5–8 ซม. มี 1–4 เมล็ด สีน้ำตาลแดง รูปคล้ายไต กว้างประมาณ 6 มม. ๆ เป็นไม้ที่มีราคาสูง และเชื่อว่าเป็นไม้มงคล เป็นพืชอนุรักษ์ในบัญชีที่ 2 ของ CITES เนื้อไม้คล้ายกับชิงชัน D. oliveri Gamble ex Prain แต่ชิงชันมีใบย่อยมากกว่า ดอกสีม่วง ขนาดใหญ่กว่า และส่วนที่หุ้มเมล็ดหนาชัดเจน
ประโยชน์
เปลือกต้นหรือแก่น ต้มน้ำดื่ม แก้มะเร็ง แก้เบาหวาน ราก ใช้รับประทานแก้พิษไข้เซื่องซึม เปลือกต้มเอาน้ำอมแก้ปากเปื่อย ปากแตกระแหง ยางสด ใช้ทาแก้เท้าเปื่อย
ความสูงโดยประมาณ
15-30 เมตร