ประดู่
- ชื่อสามัญ : Burmese rosewood
- ชื่อวิทยาศาสตร์ : Pterocarpus macrocarpus Kurz
- วงศ์ : FABACEAE
- ชื่ออื่นๆ : จิต๊อก (เงี้ยว-แม่ฮ่องสอน); ฉะนอง (เชียงใหม่); ดู่, ดู่ป่า (ภาคเหนือ); ตะเลอ, เตอะเลอ (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน); ประดู่, ประดู่ป่า (ภาคกลาง); ประดู่เสน (ราชบุรี, สระบุรี)
- แหล่งที่มา : ใบ ใบเรียงตรงข้าม ใบประกอบแบบนิ้วมือ มีใบย่อย 5 ใบ ใบรูปรี โคนใบแหลม ปลายใบเรียวแหลม ขอบใบเรียบ
- วันที่บันทึก : 2025-07-17 09:42:24
ลักษณะเด่น
ไม้ต้น มีขนสั้นนุ่มตามกิ่งและใบอ่อน ช่อดอก ก้านดอก กลีบเลี้ยง และรังไข่ หูใบขนาดเล็ก ร่วงเร็ว ใบประกอบเรียงเวียน ยาว 8–25 ซม. ใบย่อยมี 5–13 ใบ เรียงสลับระนาบเดียว รูปขอบขนานหรือแกมรูปไข่ ยาว 2.5–11 ซม. ปลายแหลมยาว ก้านใบย่อยยาว 3–8 มม. ช่อดอกแบบช่อกระจะมักแยกแขนง ส่วนมากออกตามซอกใบ ยาวได้ถึง 15 ซม. ใบประดับย่อยรูปลิ่มแคบ ติดที่โคนกลีบเลี้ยง ก้านดอกยาว 0.8–1.5 ซม. มีข้อ หลอดกลีบเลี้ยงยาว 4–6 มม. ปลายจักตื้น ๆ 5 แฉก คล้ายรูปปากเปิด คู่บนเชื่อมติดกัน ดอกรูปดอกถั่ว สีเหลือง ยาว 0.7–1.5 ซม. รวมก้านกลีบ กลีบกลางรูปไข่กว้าง ปลายเว้าตื้น กลีบปีกและกลีบคู่ข้างรูปขอบขนาน เกสรเพศผู้ 10 อัน เชื่อมติดกันกลุ่มเดียวหรือสองกลุ่ม อับเรณูติดไหวได้ รังไข่มี 2–6 ช่อง มีก้าน ก้านเกสรเพศเมียยาว 6–9 มม. ยอดเกสรเป็นตุ่ม ผลแห้งไม่แตกมีปีกรอบ เส้นผ่านศูนย์กลาง 5–9 ซม. ก้านผลยาว 1–1.5 ซม. มีเมล็ดเดียว รูปคล้ายไต ยาว 6–9 มม. ขั้วเมล็ดขนาดเล็ก ช่อดอกแบบช่อกระจะมักแยกแขนง ส่วนมากออกตามซอกใบ ใบเรียงสลับระนาบเดียว รูปขอบขนานหรือแกมรูปไข่ ผลแห้งไม่แตกมีปีกรอบ
ประโยชน์
ใบ มีรสฝาด ใช้สระผม พอก ฝี พอกแผล แก้ผดผื่นคัน
เปลือก รสฝาดจัด สมานบาดแผล แก้ท้องเสีย บำรุงร่างกาย
แก่น รสขมฝาดร้อน แก้คุดทะราด แก้เสมหะ เลือดกำเดาไหล แก้ไข้ บำรุงเลือด บำรุงกำลัง ขับปัสสาวะ แก้ผื่นคัน
ผล แก้อาเจียน แก้ท้องร่วง มีรสฝาดสมาน
ความสูงโดยประมาณ
30-35 เมตร